بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرحواره در کاهش علائم افسردگی دانشجویان

چکیده: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرحواره در کاهش علائم افسردگی دانشجویان انجام پذیرفت. پژوهش حاضر کاربردی و ازنوع شبه آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل توجه است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه دانشجویان دختر دانشگاه محقق اردبیلی بود که در سال تحصیلی 89-88 مشغول به تحصیل بودند و از افسردگی رنج می بردند. شیوع مادام العمر افسردگی را حدود 15 درصد و در زنان 25 درصد برآورد کرده اند. چون تعداد کل دانشجویان دختر برابر با 4000 نفر می باشد و چون شیوع افسردگی برابر با 15% برآورد می شود لذا کل جامعه آماری 600 دانشجو برآورد شده است. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از میان دانشجویان دختر دانشگاه محقق اردبیلی که در تست افسردگی بک نمره ای بین 19 تا 29 کسب کردند، 26 نفر انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل توجه جایگزین شدند. سپس پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ (فرم کوتاه) با ضریب پایایی 94/0 و پرسشنامه افسردگی بک با ضریب پایایی 86/0 در پیش آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. در گروه آزمایش مداخله از نوع گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرحواره انجام شد. پس از پایان دوره 10 جلسه ای درمان (هفته ای دو جلسه به مدت 90 دقیقه) بار دیگر پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ (فرم کوتاه) و پرسشنامه افسردگی بک به عنوان پس آزمون در هر دو گروه اجرا گردید. نتایج حاصل از تحلیل آماری با آزمون های تحلیل واریانس چند متغییره و آزمون t مستقل نشان داد که گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرحواره در مقایسه با گروه کنترل توجه، به طورمعنی داری (000/0>p) باعث کاهش نمره کلی در پرسشنامه طرحواره های یانگ شده است. در مورد هر یک ازطرحواره ها به طور جداگانه نتایج حاصل از تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که جز در طرحواره انزوای اجتماعی / بیگانگی(057/0>p) و طرحواره گرفتار/ خود تحول نیافته (074/0>p)، درمان بر کاهش نمرات سایر طرحواره ها به طور معنی داری موثر بوده است. همچنین نتایج حاصل از آزمون آماری t مستقل نیز تفاوت معنی داری را در کاهش نمرات افسردگی درگروه آزمایش نسبت به گروه کنترل توجه، پس از درمان نشان داد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که طرحواره های محرومیت هیجانی، معیارهای سرسختانه و استحقاق نیز می تواند 65 درصد واریانس افسردگی را با استفاده از آزمون بک تبیین کنند.